Een paar maanden geleden ontdekte de beheerder van de geologische collectie een pistool in haar verzameling. Gelukkig was het geen reden tot paniek. Dit was zeker geen modern wapen, maar een oud flintlock-pistool dat in vier grote stukken was gebroken. Wat deed het in een natuurhistorisch museum? Het zit zo: dit wapen heeft eeuwenlang op de bodem van een rivier in Amsterdam doorgebracht. Na verloop van tijd raakten kiezels en stenen uit de rivierbedding vast aan het metaal terwijl het rondwoelde en werd het geweer een prachtig voorbeeld van een modern geologisch conglomeraat.
Er moest flink wat energie en in dit object gestoken worden om het te kunnen behouden. Het was brokkelig geworden en veel stenen van het conglomeraat en stukken hout van de kolf vielen eraf. Deze losse stukjes zijn verzameld en in een doos bewaard: ze zullen van pas komen voor toekomstige onderzoeksaanvragen. De resterende stukjes van het monster: de loop, kolf, trekker en het flintlock-mechanisme zijn behandeld met B-72 om verdere desintegratie te voorkomen. Uiteindelijk is er een speciaal kussen voor het pistool uit zuurvrij schuim gesneden en zijn de stukken van het pistool op zo'n manier uitgelegd dat het weergeeft hoe het eruit moest zien voordat het uit elkaar viel. Het hele kussen met inhoud ligt nu netjes opgeborgen in een archiefdoos.
Er zijn een aantal interessante historische associaties met dit wapen. Martin IJdo van 'Historic Engineering' hielp ons vriendelijk om het allemaal uit te puzzelen. Volgens Martin is dit wapen typerend voor de 17e eeuw. Pistolen werden op dat moment gebruikt in het leger of voor zelfverdediging. De 17e eeuw was hier in Nederland nogal een gedenkwaardige tijd. Voor de eerste helft van de eeuw waren de Nederlanders betrokken bij de 80-jarige oorlog; vechtend voor de onafhankelijkheid van Spanje. Tijdens de oorlog werd onze natie een van de grootste wapenfabrikanten ter wereld. Helaas hebben we niet te veel conclusies kunnen trekken over de exacte vervaardiging van dit specifieke exemplaar aan de hand van de degradatie van de metalen delen. Hoewel het erg lijkt op wapens op dat moment in Nederland zijn gemaakt. Botanische archeoloog, Yvonne van Amerongen van 'Archeon', nam enkele houtfragmenten uit het wapen en identificeerde het hout als een specifiek soort walnoot. Hopelijk kan ze de komende maanden meer speuren naar dit interessante exemplaar. Een van de intrigerende elementen die Martin opmerkte was dat de vuursteen nog steeds op zijn plaats lag, wat betekent dat het wapen in gebruik was toen het verloren is gegaan. Te midden van een gevecht, misschien?
Een van de redenen waarom het repareren van dit exemplaar een prioriteit werd (ondanks het feit dat we momenteel bezig zijn met de verplaatsing van de collecties en exposities naar ons nieuwe gebouw) is omdat dit pistool tentoongesteld zal gaan worden in onze nieuwe LiveScience Zaal. In deze zaal zullen we (op veler verzoek) wisselvitrines hebben met daarin van de favoriete objecten van het Naturalis-personeel. Arike Gill, de collectiebeheerder geologie, heeft dit als haar favoriet gekozen. Als je wilt weten waarom, kom kijken aan het einde van deze zomer!
Geschreven door Becky Desjardins,
Preparateur