Samen met RIVM en adviseur Wideke Boersma van bureau RuimteFocus werkt Naturalis Biodiversity Center aan het in kaart brengen van de noodzaak en beschikbaarheid van natuurdata in Nederland. Het project loopt van 2024 t/m 2028 en wordt uitgevoerd in samenwerking met en wordt gefinancierd door het Ministerie van LVVN.
Waaromnoodzakelijk
De biodiversiteitscrisis heeft grote maatschappelijke en economische gevolgen. Er is sprake van grote veranderingen en intensiveringen op het gebied van natuur- en biodiversiteitsbeleid en -wetgeving. Om zorg te dragen dat dit beleid effectief en efficiënt bijdraagt aan biodiversiteitsherstel is het noodzakelijk dat de informatiehuishouding rond biodiversiteit goed ingericht is en vraag en aanbod op elkaar aansluiten.
Behoefteaan data
De behoefte aan biodiversiteit data is sterk toegenomen. Verschillende partijen, zowel overheden (Rijk, provincies, gemeenten, waterschappen) als particulieren (bijvoorbeeld bouwbedrijven, boeren, (natuur)beheerders, onderzoekers) hebben verschillende data behoeften. Die behoeften kunnen deels overlappen, elkaar versterken of tegenwerken. Verschillende bestaande en nieuwe (wettelijke) regelingen vragen om eenduidige locatie specifieke informatie over het voorkomen of ontwikkelen van habitats (condities), het bereiken van doelen, subsidies voor beheer, inspectie van specifieke milieuregelingen. Dit betreft onder andere Ecoregelingen, Collectief Natuurinclusief en Basiskwaliteit Natuur (BKN).
Dataregistratieis gefragmenteerd
Ondertussen wordt op veel verschillende manieren en plaatsen data over natuur en condities voor natuurherstel verzameld (onder andere Netwerk Ecologische Monitoring en Nationale Database Flora en Fauna). Registratie van natuurdata is echter gefragmenteerd. De verbetering van de monitoring die door rijk en provincies in gang is gezet richt zich nu alleen op de Vogel- en Habitatrichtlijn (VHR). Dit project is aanvullend en kijkt naar heel Nederland. Er is geen overzicht van welke data waar bijgehouden wordt en waarvoor het gebruikt wordt. Tevens is er geen inzicht in welke data op korte termijn nodig is en met welke kwaliteit (standaarden, resolutie en frequentie) en beschikbaarheid.
Overzichtnodig
Het ontbreekt momenteel echter aan een goed overzicht van welke data door welke partijen gevraagd en benodigd is, welke data reeds beschikbaar is en welke leemten er zijn die nog gevuld moeten worden. Het doel van dit project is om door middel van een analyse overzicht te creëren in de data behoeften en -aanbod op het gebied van natuur en biodiversiteit om tegemoet te komen aan de opgaven die voortkomen uit zowel juridische kaders als beleidsdoelstellingen waar betrokken partijen een verantwoordelijkheid in hebben.
Samenvattend
Betrouwbare, gedegen en beschikbare data wat betreft natuur en biodiversiteit is onmisbaar voor de uitvoering van het Nederlandse natuurbeleid, inclusief de gebiedsgerichte aanpak, om deze evidence-based tot stand te brengen. En met name bij financiële regelingen welke gebaseerd worden op zulke gegevens is het risico op problemen bij de uitvoering hoog. Ook de economische ontwikkeling komt (is feitelijk al) in gevaar, omdat goede data nodig zijn voor onder andere omgevingsplannen en vergunningprocedures. In sommige gevallen is deze data wel al beschikbaar, maar is deze niet (goed) te ontsluiten, sluit het aanbod niet goed genoeg aan bij de vraag of zijn er vragen over de kwaliteit van de data.
Hoofdvragen
De vragen die dit project beoogt te beantwoorden zijn:
- Welk data is waar nodig, nu en in de nabije toekomst, om te voldoen aan juridische
verplichtingen en bij te dragen in besluitvorming door betrokken partijen? - Welke (typen) data wordt op dit moment verzameld, waar, en door wie? En welke initiatieven
rond dataverzameling worden in de nabije toekomst gestart? - Welke leemten en overlap zijn er nu, en in de nabije toekomst rond het verzamelen en
aanbieden van data? - Welke (kosten)effectieve maatregelen kunnen er genomen worden die bijdragen aan een eenvoudiger en beter beheer em gebruik van natuur en biodiversiteitsdata?
- Wat vereist dit van de organisatie van de datavastlegging?
Projectaanpak
Dit project heeft drie fasen. In de eerste fase wordt een brede analyse uitgevoerd door consultatie van de belangrijkste gebruikers en aanbieders van de natuur- en biodiversiteit data. Daarmee worden de overlappen en de hiaten van data, datakwaliteit en beschikbaarheid geïdentificeerd. Het eindresultaat is een rapport inclusief een visualisatie van de informatiestromen (data generatie en -gebruik).
In de tweede fase wordt een haalbaarheidsstudie uitgevoerd hoe de hiaten ingevuld kunnen worden. Het eindrapport bevat de bevindingen van de haalbaarheidsstudie met adviezen en handelingsperspectief, uitgewerkt in een plan van aanpak voor de volgende fase.
In fase drie worden bovenstaande bevindingen verder uitgewerkt en vervolg gegeven, aansluitend bij lopende ontwikkelingen.
Meer informatie
Voor vragen over het project kunt u contact opnemen met:
- Marten Schoonman (Naturalis)
- Ton de Nijs (RIVM)
- Wideke Boersma (RuimteFocus)
Foto'sWebsite
Credit: Marit Moerman