Op woensdag 30 oktober verdedigt Mátyás Bittenbinder zijn proefschrift ‘The good, the bad and the ugly: Developing strategies for studying the cell- and tissue-damaging effects of snake venoms’ in het auditorium van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Voor zijn promotieonderzoek bij Naturalis Biodiversity Center en de VU deed Mátyás onderzoek naar permanente weefselschade door slangengif. Naast zijn onderzoek, was Mátyás fanatiek bezig met wetenschapscommunicatie en is ondertussen een bekend gezicht op TV.
Fascinatie voorgif
Op zevenjarige leeftijd vond Mátyás voor het eerst een slang in het wild. Vanaf dat moment is hij volledig verkocht aan de natuur en met name aan dieren. Dieren die gif gebruiken om te overleven fascineren hem het meest en slangen blijven een speciaal plekje in zijn hart hebben. "Als bioloog ben ik natuurlijk gek op álle dieren, maar ook op planten en schimmels, want elk van deze organismen heeft een bijzonder verhaal en speelt een unieke rol in de natuur. Maar slangen heb ik echt een bijzondere band mee"
Onderzoek doennaar slangen
De afgelopen vier jaar heeft Mátyás zich op slangengif gefocust dat weefsel aan tast. Door nieuwe methodes te ontwikkelen, konden hij en collega’s zien hoe verschillende soorten gif reageerden met menselijke cellen. Om te kijken welk van de stofjes in het gif precies voor beschadiging in de cellen zorgen, gebruikten ze scheidingstechnieken om de individuele componenten van het gif te bestuderen. “Als we beter begrijpen welke stoffen er in slangengif zitten, weten we ook beter hoe we de toxines kunnen neutraliseren”, legt Bittenbinder uit. Dit is alleen niet hoe het in je lichaam werkt en om dat na te bootsen, ontwikkelde het team een ‘orgaan-op-chip model’ die functioneert als een menselijk bloedvat. “Het voordeel van zo’n bloedvatmodel voor gifonderzoek, is dat het rekening houdt met verschillende belangrijke invloeden waar het lichaam mee te maken heeft”. Het is voor het eerst dat slangengif op deze manier bestudeerd is.
Beteretoekomst
Mátyás hoopt dat de resultaten van zijn proefschrift bijdragen aan vervolgonderzoek naar gifslangenbeten om uiteindelijk het aantal slangenbeet-slachtoffers dat blijvend letsel overhoudt drastisch te verlagen. Het promotie-onderzoek van Mátyás is voltooid, maar hij is nog lang niet klaar met dieren en hun gif. In de toekomst wil hij ook onderzoek doen naar andere giftige dieren zoals kwallen, schorpioenen en de komodovaraan. Hier hoopt hij ook kennis te vergaren over stoffen uit gif die gebruikt kunnen worden in medicatie.
In de medianaast je promotie
Als Mátyás iets niet is, is het mediaschuw. Ondertussen is hij een bekend gezicht op de Nederlandse televisie. Regelmatig verschijnt hij in het nieuws, als het Jeugdjournaal en RTL, zit hij aan tafel bij Eva Jinek en Humberto Tan, of verschijnt hij in het Klokhuis. Tijdens zijn drukke PhD vond hij zelfs de tijd om maar liefst twee kinderboeken te schrijven: Gif in het Dierenrijk en Gevaar in het Plantenrijk. “Het delen van mijn fascinatie voor de natuur met het brede publiek is iets wat ik heel leuk en belangrijk vind. Ik ben blij dat ik dat tijdens mijn promotie dan ook veel heb kunnen doen.”