Wat gebeurt er met planten als de dieren die hun zaden verspreiden uitsterven? Naturalis-onderzoeker Renske Onstein heeft een zogeheten VIDI-beurs gekregen om het te gaan onderzoeken.
Kleine vruchtengrote vruchten
De meeste vruchten zijn lekker. Dat doen planten expres: dieren eten de vruchten op en poepen de zaden later ergens anders uit, met een behulpzaam hoopje mest erbij. Kleine vruchten zoals besjes kunnen door veel verschillende dieren gegeten worden, maar vruchten met grote zaden zijn afhankelijk van grote dieren. Een musje poept niet zomaar een avocado-pit uit.
Steeds mindergrote fruiteters
Er is echter een probleem met grote dieren: daar zijn er steeds minder van. Veel soorten zijn zelfs volledig uitgestorven, meestal nadat er mensen in hun leefgebied opdoken. ‘Je zou verwachten dat planten die afhankelijk zijn van grote dieren daar last van hebben. Maar we weten eigenlijk helemaal niet of dat wel zo is’, vertelt Renske Onstein, onderzoeker bij Naturalis Biodiversity Center. ‘Misschien hebben ze een nieuwe manier van verspreiden ontwikkeld, bijvoorbeeld via water of de mens.’ Dankzij een zogeheten VIDI-subsidie van wetenschapsfinancier NWO kan ze dat nu gaan onderzoeken.
Onstein: ‘We gaan ons specifiek richten op palmen. Er zijn zo’n 200 soorten met grote vruchten, en 2000 met kleine vruchten; die kun je met elkaar vergelijken. Zijn de populaties van bomen met grote vruchten kleiner, of de genetische diversiteit? Hoe zit het met de verspreidingsgebieden? En is er sprake van co-evolutie tussen planten en planteneters? We denken van wel, maar we willen het ook aantonen.’
Madagaskarna de komst van de mens
Verschillentussen plaatsen
De grote dieren zijn niet overal en niet overal tegelijk verdwenen. In Afrika en Azië leven nog olifanten en andere grote planteneters. De olifantsvogel van Madagaskar werd duizend jaar geleden uitgeroeid, de reuzenluiaards van Midden-Amerika verdwenen vele duizenden jaren eerder. ‘Zo kun je de gevolgen van uitsterven op bijvoorbeeld de genetica van een soort vergelijken.’
Onzeonderzoeker
Renske Onstein is lid van de onderzoeksgroep Tropical Botany
