SPRING: een Europees meetnet voor bestuivers

De onderzoeksgroep NL Biodiversiteit en Samenleving van Naturalis, onder leiding van prof. dr. Koos Biesmeijer, speelt in meerdere opzichten een rol in SPRING. Professor Biesmeijer maakte deel uit van de internationale groep onderzoekers die de Europese Commissie wees op het maatschappelijk belang om een Europees meetnet op te zetten. 

Naturalis heeft binnen het SPRING-project de taak om een trainingsprogramma op te zetten voor alle deelnemende Europese lidstaten. Hiermee bouwen we aan een netwerk van taxonomische deskundigen (soortenkenners), noodzakelijk om de diversiteit van de 500 Europese vlindersoorten, 1000 zweefvliegen en 2000 wilde bijen goed in kaart te kunnen brengen.

Om een betrouwbaar beeld te krijgen van de ruimtelijke variatie en schommelingen zijn véél locaties nodig - vergelijk het met een netwerk van weerstations. Verspreid over Europa gaat het om 2000 meetpunten. Al dat veldwerk kunnen de wetenschappers niet alleen, daarom zoeken ze hulp van vrijwilligers.

Topinstituten uit heel Europa (waaronder EIS in Nederland) zijn betrokken bij de inhoud en vormgeving van deze cursussen. Het trainingsprogramma bedient verschillende groepen, van instap tot expert. Het leidt vrijwilligers op zodat zij een veldwerkplek in het meetnet kunnen 'adopteren'. Een nieuwe generatie taxonomische experts krijgt de kans om zich in internationaal verband verder te ontwikkelen. Het educatieve programma zal deelnemende Europese landen in staat stellen om efficiënt en professioneel taxonomische expertise op te bouwen.

Gezien de grote aantallen onderzoekslocaties is het identificeren van de verzamelde insecten een grote logistieke operatie, waarbij deskundigen van verschillende expertise betrokken zijn. Een grote hoeveelheid gegevens worden verzameld en centraal geanalyseerd. De uitkomsten worden gebruikt om overheden van wetenschappelijk onderbouwde beleidsadviezen te voorzien.

Waar mogelijk zullen innovatieve technieken worden ingezet. Zo wordt kunstmatige beeldherkenning gebruikt, bijvoorbeeld in de populaire mobiele app ObsIdentify. Op die manier hoef je maar een foto te maken om te ontdekken wat voor dier of plant je voor je hebt. Andere landen staan te trappelen om dit eveneens te gaan gebruiken. Ook de mogelijkheden om bij de identificatie DNA-technieken toe te passen worden getest.

Het SPRING-project loopt tot de herfst van 2023 en is een belangrijke stap op weg naar een betrouwbaar beeld van hoe het bestuivers in Europa vergaat. Op basis van de verzamelde ervaringen wordt het meetnet daarna door de Europese Unie en individuele lidstaten voortgezet. Alleen op deze manier krijgen we inzicht in hoe en waar bestuivers extra bescherming nodig hebben. Niet alleen voor natuurbescherming, maar ook voor onze voedselveiligheid is dat van cruciaal belang.