Nieuw-Guinea is het grootste tropische eiland in de wereld en herbergt veel, tot nu toe nog intacte ecologische gradiënten - van mangroven tot tropische alpiene graslanden. Dat is ongeëvenaard in de Aziatisch-Pacifische regio. Er is nooit een poging gedaan om het volledig aantal soorten vaatplanten van Nieuw-Guinea kritisch te catalogiseren. Tot nu toe.
Checklistvan vaatplanten
Vanmiddag is in Nature het onderzoek gepubliceerd. Het is de eerste en enige door experts geverifieerde checklist van de vaatplanten van Nieuw-Guinea en de omliggende eilanden. De openbaar beschikbare checklist bevat 13.634 soorten (68% endemisch), 1.742 geslachten en 264 families - wat suggereert dat Nieuw-Guinea floristisch het meest diverse eiland ter wereld is. Peter van Welzen, senior onderzoeker bij Naturalis en een van de co-auteurs: "Vakkennis bleek essentieel voor het samenstellen van checklists in het digitale tijdperk: alleen vertrouwen op online taxonomische bestanden zou het aantal soorten met 22% hebben doen toenemen." Rodrigo Cámara, hoofdonderzoeker van de publicatie vult aan: "Het ontdekken van nieuwe soorten vertoont geen tekenen van afvlakking en de onderzoekers bespreken stappen om botanisch onderzoek in de ‘Laatste Grote Onbekende’ te versnellen." Peter van Welzen: "De checklist vergemakkelijkt het determineren van exemplaren. Dit is belangrijk bij verschillende soorten onderzoek, variërend van ecologie tot etnobotanie."
De rol van Nederlandse onderzoekers
De collectie van Naturalis Biodiversity Center speelde een belangrijke rol bij het opstellen van de checklist. Het was de grootste bron van informatie. Naturalis heeft van alle instituten ter wereld met een referentiecollectie de meeste collecties uit Nieuw Guinea, vooral uit Papua Nieuw Guinea. Dat verklaart ook het grote aantal gespecialiseerde Naturalis onderzoekers dat een bijdrage aan de paper heeft geleverd. De zeven onderzoekers zijn Frits Adema, Susana Arias Guerrero, Brigitta Duyfjes, Peter Hovenkamp, Niels Raes, Willem de Wilde en Peter van Welzen. Bovendien is het nationale onderzoeksinstituut op het gebied van biodiversiteit de belangrijkste trekker van het internationale Flora Malesiana Project (het beschrijven van de plantenwereld van de Maleise Archipel).
Nederland laat zien dat het binnen het vakgebied planten systematiek bij de top van de wereld behoort, en dat die kwaliteit er al lange tijd is.
Nederlandserfgoed
Bij de checklist behoren ook de gedroogde planten exemplaren, een stuk Nederlands erfgoed beheerd door Naturalis. De exemplaren worden actief gebruikt bij onderzoek naar:
- Nieuwe soorten en een betere afgrenzingen van soorten
- DNA barcodes: vaste stukjes DNA typisch voor een soort.
- Beeldherkenning, voor in het veld en in het herbarium
- DNA voor evolutionair onderzoek
- Modelleren van soortsverspreidingen, in heden, verleden en toekomst, zoals in een studie naar de verwachte achteruitgang aan plantennamen in de vele honderden talen in Nieuw Guinea bij toenemende klimaatverandering (Cámara-Leret R, Raes N, Roehrdanz P, De Fretes Y, Heatubun CD, Roeble L, Schuiteman A, van Welzen PC, Hannah, L. 2019. Climate change threatens New Guinea’s biocultural heritage. Science Advances 5: 3aaz1455 (1‒8), doi: 10.1126/sciadv.aaz1455).
Meer informatie
Peter van Welzen, Naturalis Biodiversity Center, peter.vanwelzen@naturalis.nl, 06 151 85358
Dit artikel wordt ook in de News & Views sectie van Nature besproken door Prof. Vojtech Novotny, een Tsjechische expert op het gebied van Nieuw Guinea.