Als etnobotanicus bestudeer ik het traditionele gebruik van planten. Samen met een aantal PhD-kandidaten, postdoc’s en studenten ben ik betrokken bij een aantal onderzoeksprojecten: traditionele rijstvarianten verbouwd in de Guyana’s, historische herbaria en botanische tekeningen uit de Leidse schatkamers, voedselverzameling in het wild door jager-verzamelaars in Kameroen.
Keywords
Etnobotanie, historische collecties, medicinale planten, rituele planten, Suriname, traditionele rijst, West en Centraal Afrika, voedsel planten in het wild
Onderzoekinteresses
Het luisteren naar de verhalen achter bruikbare planten helpt me om de ongeschreven historie van volkeren te ontdekken. Het documenteren van traditionele kennis over eetbare wilde landplanten en lokale gewassen helpt ons te begrijpen hoe mensen in de voorgaande eeuwen hebben overleefd als jager-verzamelaars en a.d.h.v. zelfvoorzienende agricultuur.
Binnen de Clusiusleerstoel aan de Universiteit Leiden ben ik betrokken bij het bestuderen van historische herbaria en botanische tekeningen gemaakt door de vroege wetenschappers en ontdekkingsreizigers uit de 16e, 17e en 18e eeuw. Deze collecties beslaan vaak ook medicinale en anderszins nuttige planten uit de tropen. Een aantal voorbeelden zijn de botanische tekeningen van medicinale planten gedocumenteerd in Ceylon door VOC-scheepsartsen, het Herbarium-boek van de Duitse ontdekkingsreiziger Leonhard Rauwolf, het Historia Naturalis Brasiliensis (1648) uit Nederlands Brazilië en verscheidene andere historische herbaria van anonieme botanici.
In samenwerking met de ‘Biosystematics group’ in Wageningen en een aantal andere internationale partners doe ik onderzoek naar traditionele rijstcultivars die door de Marrons worden verbouwd in Suriname en Frans Guyana. Genetisch onderzoek naar traditionele rijstcultivars kan ons meer vertellen over de migratieroutes van plant en mens en de uitwisseling van cultivars tussen verschillende etnische groepen.
Actueleonderwerpen
- Traditional rice landraces grown by Aucan and Saramaccan Maroons in Suriname and French Guiana
- Migration of taro (Colocasia esculenta) from Africa to the New World (with Ilaria Grimaldi)
- Historic herbaria in the treasure room of Naturalis:
- The En Tibi herbarium (1558)
- Herbaria of Leonhard Rauwolf (1535-1596)
- Herbaria Simone D'Oignies (ca. 1730)
- Zierikzee herbarium (ca. 1720)
- Ethnobotany of the Historia Naturalis Brasiliae (with Mariana de Campos Francozo)
- Wild edible plants eaten by Baka people in southeast Cameroon (with Sandrine Gallois)
Belangrijkepublicaties
- Stefanaki, A.; Thijsse, G.; van Uffelen, G.; Eurlings, M.C.M.; van Andel, T.R.2018. The En Tibi herbarium, a 16th century Italian treasure. Botanical Journal of the Linnaean Society.
- Grimaldi, I.M., S. Muthukumaran; G. Tozzi; A. Anastasi; P.J. Matthews; N. Boivin; T.R. Van Andel. 2018. Literary evidence for taro in the ancient Mediterranean: a chronology of names and uses in a multilingual world. PLoS ONE 13(6): e0198333.
- Vorstenbosch, T., de Zwarte, I., Duistermaat, L., Andel, T.R. van. 2017. Famine food of vegetal origin consumed in the Netherlands during World War II. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine 13:63.
- Levis, C., F.R.C. Costa, F. Bongers, M. Peña-Claros, C.R. Clement, A.B. Junqueira, E.G. Neves, … T.R. van Andel…. H. ter Steege. 2017. Persistent effects of pre-Columbian plant domestication on Amazonian forest composition. Science 355 (6328): 925-931.
- van Andel, T.R.; R.S. Meyer, S.A. Aflitos, J.A. Carney, M. Veltman, D. Copetti, J. Flowers, R.M. Havinga, H. Maat, M.D. Purugganan, R.A.Wing & M.E. Schranz. 2016. Tracing ancestor Rice of Suriname Maroons back to its African origin. Nature Plants 2 (10): 16149.
PhDsupervisie
Naturalis wil een vruchtbare bodem vormen voor wetenschappelijk talent uit binnen- en buitenland. Daarom hebben PhD-kandidaten een speciale positie binnen onze organisatie.
- Mireia Alcantara Rodriguez (Archeology, Leiden University) ERC Brasiliae project
- Bob Jia (Naturalis, Leiden University) Chinese Materia Medica
- Charlotte van 't Klooster (LUMC, Leiden University) Plant use among Saramaccan Maroons, Suriname
- Susanne Masters (Leiden University) Harvest of orchids for salep production
Onderwijsactiviteiten
- Organisatie van de cursus Ethnobotany (Universiteit Wageningen), elk jaar in juni.
- Gastcolleges voor de cursus Plant Families of the Tropics (Universiteit Leiden), elk jaar in januari.
- Gastcollege voor de cursus Exploitation of Natural Products (Universiteit Leiden).
- Gastcollege voor de cursus Material Religion and Memory (Universiteit van Amsterdam).
In demedia
Alle berichtgeving in de media en interviews zijn op mijn website te vinden.
Veldwerk in Kameroen. Afbeelding: Thomas Heger.