Naturalis en Indonesische Repatriasi Commissie gaan intensief samenwerken

Op uitnodiging van Naturalis heeft de Indonesische Repatriasi Commissie dinsdag een bezoek gebracht aan het instituut in Leiden. Ook de Nederlandse Commissie Koloniale Collecties, die de teruggaveverzoeken uit Indonesië beoordeelt, heeft bijgedragen aan deze ontmoeting en deelgenomen aan het gesprek. 

In het gesprek stond het teruggaveverzoek door de Indonesische regering van de collectie Dubois centraal. Indonesië verzoekt om overdracht van drie Homo erectus-fossielen, die een zeer belangrijke rol hebben gespeeld in de acceptatie van de evolutietheorie van Darwin. De fossielen werden in 1891-1892 onder leiding van de Nederlandse onderzoeker Eugène Dubois gevonden op Java. Deze vondst bezorgde Dubois wereldfaam en de fossielen worden mondiaal gezien als absolute museale topstukken. 

Het gesprek was uiterst constructief. De Repatriasi Commissie heeft aangegeven dat voor Indonesië het verzoek in essentie gaat over teruggave van de drie type-objecten van Homo erectus, het schedelkapje, de femur en de kies. Er is wederzijds begrip en erkenning voor het grote belang van deze drie objecten en de wens is uitgesproken om samen te verkennen hoe de waarde ervan voor Indonesië, Nederland en de rest van de wereld het beste kan worden gewaarborgd. Naturalis heeft in het gesprek benadrukt het verzoek van de Indonesische regering om teruggave van deze drie objecten volledig te begrijpen. Het is evident dat deze objecten naast wetenschappelijke waarde, ook een enorme culturele en historische betekenis hebben. Zowel de Repatriasi Commissie als Naturalis hebben de wens uitgesproken om samenwerking tussen Naturalis en Indonesië te intensiveren, zowel op het gebied van onderzoek als op het gebied van museale presentatie. 

Edwin van Huis, directeur Naturalis: “Vaak wordt een restitutieverzoek gezien als winst voor de een en verlies voor de ander. Wij denken dat door de gesprekken die we nu voeren met de Indonesische Repatriasi Commissie en met Indonesische instituten, we een ontwikkeling hebben ingezet waarvan we later zullen zeggen dat het onze instituten en beide landen heeft verrijkt.”

De samenwerking tussen verschillende Indonesische instituten en Naturalis bestaat al jaren, maar biedt volop mogelijkheden voor meer gezamenlijk onderzoek op het brede terrein van de biodiversiteit. In het gesprek is aangegeven dat deze samenwerking als heel positief wordt ervaren, en dat beide landen graag zouden zien dat de samenwerking verder zou worden uitgebreid. 

Ook zijn belangrijke ideeën uitgewisseld op het gebied van kennisoverdracht. De wetenschappelijke kennis die in beide landen is opgebouwd, onder meer door de bestudering van de volledige Collectie Dubois, wordt al onderling  gedeeld en is beschikbaar voor onderzoek. De wens is om dit uit te breiden, onder meer door digitale ontsluiting van data en archieven, zodat er een gedetailleerde studie kan worden gedaan naar de oorsprong en geschiedenis van objecten uit de zeer uitgebreide Dubois collectie. 

Het teruggaveverzoek is momenteel in behandeling bij de Commissie Koloniale Collecties. Na afronding van het formele proces, waarin onderzoek gedaan wordt naar de herkomst en belangen van de objecten, besluit de Nederlandse regering over eventuele restitutie.

Het gesprek werd afgesloten met de toezegging dat een delegatie uit Naturalis aan het einde van het jaar een bezoek brengt aan Indonesië, om te spreken met de belangrijkste wetenschappelijke en culturele instituten en om gezamenlijke een conferentie te organiseren over het belang van paleontologische collecties om van het verhaal over het ontstaan van de mens te vertellen, en over het wetenschappelijk onderzoek dat daaraan ten grondslag ligt.