47 jaar nadat plankton-expert Siebrecht van der Spoel een aantal zeeslakken ving met zijn plankton net in de Zuid Pacifische Oceaan, zijn deze eindelijk tot nieuwe soort verklaard. Met moderne technieken zijn biologen van Naturalis Biodiversity Center er in geslaagd om Atlanta vanderspoeli te onderscheiden van andere planktonslakken.
Een millimeterdoorsnede
Siebrecht van der Spoel, inmiddels emeritus hoogleraar trok in 1972 naar de Grote Oceaan om onderzoek te doen naar dierlijk plankton, zijn expertise. Tijdens de expeditie ontdekte hij een slak die veel leek op een al bekende planktonslak uit het geslacht Atlanta, maar er dusdanig van afweek dat het wel eens een nieuwe soort zou kunnen zijn.
Het diertje dat hij aantrof was bruin tot roze-paars en had een huisje van ongeveer een millimeter in doorsnede. In tegenstelling tot de meeste slakken, die op de zeebodem leven, zwemmen planktonslakken uit de familie Atlantidae vrij rond door zwembewegingen te maken met hun platte huisje en zwemvinnen.
Helaas wist Van der Spoel niet genoeg exemplaren van het zeedier te verzamelen om aan te tonen dat het om een nieuwe soort ging. De slak ging de boeken in als een variatie op de soort A. turriculata en Van der Spoel's exemplaren werden toegevoegd aan de collectie van Naturalis.
Moderne technieken
Bijna een halve eeuw later gaan zeebiologen opnieuw op expeditie naar de zuidelijke Grote Oceaan, waar ze dezelfde planktonslak weten te vinden die Van der Spoel jaren geleden vong. Slakken uit het geslacht Atlanta identificeren vereist enige expertise. Verschillen tussen soorten zijn klein, en binnen soorten bestaan ook grote verschillen. Om het identifceren makkelijker te maken is het Shelled Heteropod Identification Portal opgezet.
Door de vorm van het slakkenhuis en het verspreidingsgebied te vergelijken met andere slakken uit het geslacht, en met behulp van de modernste morfologische en DNA-technieken, slagen de onderzoekers van Naturalis er in na 47 jaar de slak tot soort te verheffen. Debbie Wall-Palmer, die het onderzoek leidde vernoemt de slak naar zijn ontdekker: Atlanta vanderspoeli.
Van der Spoel zelf was erg blij met de vernoeming: “Het is een grote eer om een Atlanta naar je te hebben vernoemd. Ik ben erg blij dat mijn onderzoek na al die jaren nog steeds gelezen wordt en gezien wordt als een belangrijke bijdrage aan de wetenschap.”
Verzuring
De verzuring van de oceanen vormt een grote bedreiging voor planktonslakken. Met de toegenomen hoeveelheid CO2 in de atmosfeer worden oceanen zuurder, en is het voor planktonslakken steeds lastiger om hun huisjes van aragoniet te maken.
Of dat ook voor de Atlanta vanderspoeli een probleem is moet nog blijken. Er zijn door Naturalis-onderzoekers experimenten uitgevoerd met een andere Atlanta soort waarin de oceaan van de toekomst is nagebootst. Om te kunnen bepalen hoe klimaatverandering het leven in zee beïnvloedt is het van belang om precies te weten welke soorten waar leven en hoe kwetsbaar ze zijn voor klimaatverandering.
Klik hier om een kort filmpje te bekijken van Atlanta vanderspoeli die zijn huisje schoonmaakt.