Vincent Merckx is wetenschappelijk directeur en hoofd van de onderzoeksgroep Understanding Evolution. Daarnaast is hij Universitair Hoofddocent aan de Universiteit van Amsterdam. Hij doet onderzoek naar biodiversiteit in de bodem en in het bijzonder naar het samenleven van planten en bodemschimmels. Als wetenschappelijk directeur bij Naturalis staat hij in voor de kwaliteit van het onderzoek en het onderwijs.
Keywords
Bodembiodiversiteit, planten, schimmels, symbiose, evolutie, soorten interacties
Onderzoekinteresses
Ik ben bioloog en werk al meer dan 20 jaar aan de interacties tussen plantenwortels en bodemschimmels. Mijn focus ligt op de evolutie van deze samenwerking en hoe planten via bodemschimmelnetwerken ondergronds verbonden zijn en hiervan profiteren. Daarnaast draag ik bij aan de ontwikkeling van technieken en infrastructuur om biodiversiteit in bodem, lucht en water sneller te meten en monitoren, voornamelijk met behulp van genetische technieken.
Ik begon mijn wetenschappelijke carrière met promotieonderzoek aan de evolutie van mycoheterotrofe planten. Dit zijn bladloze planten die zonder licht kunnen groeien omdat ze bodemschimmels als koolstofbron gebruiken. Dit bracht me al snel bij onderzoek naar de identiteit en de functie van deze bodemschimmels, die heel algemeen in en rond plantenwortels aangetroffen worden en doorgaans hun gastheerplanten helpen om aan voedingsstoffen te komen. De bodemschimmels, die beter bekend zijn als ‘mycorrhizaschimmels’, kunnen gelijktijdig samenleven met wortels van verschillende planten en zo deze planten in de bodem met elkaar verbinden. Hoewel er veel speculatie is over de rol van deze schimmelnetwerken in de natuur – zo zouden planten met elkaar ‘praten’ via deze netwerken – is er wetenschappelijk weinig over geweten.
Met mijn onderzoek probeer ik de structuur en de functie van deze netwerken aan het licht te brengen. De DNA-technieken die ik hiervoor gebruik, willen we ook breder inzetten voor het in kaart brengen van biodiversiteit in de bodem. Zo bouwen we met het eDentity project, waar ik de wetenschappelijke leiding aan geef, aan een infrastructuur die biodiversiteit monitoring van bodem, water en lucht op landelijk niveau mogelijk zal maken.
Actueleonderwerpen
Lees hier meer over mijn onderzoek.
eDentity: een nationale eDNA-infrastructuur
Twee miljoen euro voor onderzoek naar ondergrondse schimmelnetwerken
Belangrijkepublicaties
Merckx, V.S.F.T., Gomes, S.I.F., Wang, D., Verbeek, C., Jacquemyn, H., Zahn, F., Gebauer, G. & M.I. Bidartondo (2024). Mycoheterotrophy in the wood-wide web. Nature Plants 10: 710-718.
Jacquemyn, H. & V.S.F.T. Merckx (2019). Mycorrhizal symbioses and the evolution of trophic modes in plants. Journal of Ecology 107: 1567–1581.
Merckx V.S.F.T., Hendriks K.P., Beentjes K.K., Mennes C.B., Becking L.E., et al. (2015). Evolution of endemism on a young tropical mountain. Nature 524: 347-350.
PhDsupervisie
Naturalis wil een vruchtbare bodem vormen voor wetenschappelijk talent uit binnen- en buitenland. Daarom hebben PhD-kandidaten een speciale positie binnen onze organisatie.
PhD's currently under my supervision:
- Cas Verbeek
- Jada Carter
- Maartje Cathelyn
- Sjoerd Gremmen
PostDocs:
- Deyi Wang
- Tomáš Figura
Onderwijsactiviteiten
- Sinds 2014 ben ik co-organisator (samen met Prof. Menno Schilthuizen) en docent van de MSc cursus ‘Tropical Biodiversity’ aan de Universiteit Leiden (2 weken) en Danau Girang Field Station, Sabah, Maleisië (2 weken).
- Sinds 2013 ben ik co-docent van de BSc Minor ‘Biodiversity’ aan de Universiteit Leiden. Daarnaast doceer ik in de veld excursrie ‘Flora Excursie’ op BSc level aan de Universiteit Leiden.
- Sinds 2012 ben ik docent van het onderdeel ‘Phylogenetics’ en het bijbehorende practicum voor de BSc cursus ‘Evolutiebiologie’ aan de Universiteit van Amsterdam (UvA).
- Sinds 2012 ben ik docent 'Evolutionaire Biologie' van de BSc Biologie aan de Universiteit van Amsterdam (UvA).
In demedia
Het Leidsch Dagblad – Naturalis wil honderdduizenden monsters nemen van de biodiversiteit in het hele land. 'We kunnen bijvoorbeeld gaan zien wat de invloed is van stikstof'
Nature Today – Betere blik op biodiversiteit met miljoenen project
Het Parool – Schimmels zijn niet zo aaibaar als een panda, maar wel onmisbaar voor de bomen in Amsterdam