'Ik hoop dat we orang-oetans te zien krijgen', zegt een van de studenten bij aanvang van de cursus hoopvol. De anderen grinniken instemmend. Die orang-oetans zijn vast aanwezig, samen met een boel glimmende kevertjes, woekerende lianen, dansende spinnen en gapende krokodillen. De veertien biologiestudenten uit Leiden en Groningen die deelnemen aan de Naturalis cursus ‘Tropische Biodiversiteit’ zullen niet weten waar eerst te kijken tijdens hun verblijf in Borneo. De komende veertien dagen bloggen ze over hun eerste ervaringen met wetenschappelijk onderzoek in het regenwoud.
Collegein het bos
Na een reeks colleges over de biodiversiteit en ecologie van tropische regenwouden in de mooie tuinkamer van de Hortus Botanicus in Leiden, verhuist de collegezaal deze week naar Borneo. Hier, langs de kronkelende Kinabatangan rivier in het oostelijk deel van Maleisisch Borneo, wordt de cursus voortgezet. Plots is het regenwoud geen plaatje meer op een dia of een abstract schema in een handboek. De studenten staan er middenin.
En ja, begin er maar aan. Hoeveel soorten leven hier dan? En wat doen die allemaal? Hoe je dat onderzoekt laten de Naturalis wetenschappers Jeremy Miller, Menno Schilthuizen, Hans ter Steege, James Byng en ikzelf uitvoerig zien, samen met de enthousiaste medewerkers van het Danau Girang veldstation. We hebben de vangnetjes, malaisevallen, verrekijkers, cameravallen, en jampotjes immers niet voor niets tot hier gesleept!
Modernewildernis
Soortenrijkdom bestuderen in een hyperdivers regenwoud is een taaie uitdaging. Speuren naar zwammen, neushoornvogels observeren en mierengedrag in kaart brengen staan alvast op het programma. Maar er is zo veel meer. Voor veel van deze jonge biologen is het een eerste kennismaking met de tropen. Vochtige hitte, hongerige bloedzuigers, onbekende exotische vruchten en de rijkdom van een andere cultuur zullen indrukken nalaten die wellicht net zo waardevol zijn als het opsteken van wetenschappelijke kennis.
Heftig wordt het vast ook, want een confrontatie met de harde werkelijkheid is onafwendbaar. Zelfs in dit afgelegen gebied is het bos nog maar een schim van zijn ooit uitgestrekte zelf: oprukkende palmolie-plantages, zover het oog reikt, hebben de wildernis gereduceerd tot kleine fragmenten langs de rivier. Hier zit fauna en flora gevangen, wachtend op betere tijden. Het is een realiteit waar je met deze biologen in wording niet omheen mag. Ze zien gelukkig ook tekenen van hoop. Her en der worden verdwenen stukken bos opnieuw aangeplant, en wint de natuur aarzelend weer veld.
Nieuwegeneratie
Aan enthousiasme ontbreekt het deze studenten in ieder geval niet. Ze kijken al weken reikhalzend uit naar het moment waarop ze de Kinabatangan rivier hen zal meenemen tot diep in het regenwoud. Hun ontdekkingen en avonturen zal je hier kunnen lezen. Ik hoop dat hun verhalen je zal doen verbazen en glimlachen. Maar dat ze vooral ook laten zien dat de nieuwe generatie klaar is om op te komen voor de unieke maar bedreigde tropische wouden.
Volgonze verhalen
Je las hier de eerste live blog over de expeditie naar Borneo van Naturalis samen met studenten van de universiteit Leiden. De komende twee weken zal er elke dag een nieuwe blog verschijnen over de avonturen van het regenwoud die de groep wetenschappers samen met de studenten meemaken. Deze eerst blog is geschreven door wetenschapper Vincent Merckx.
Heb je vragen aan de expeditieleden? Mail ze naar vincent.merckx@naturalis.nl en wie weet wordt je vraag beantwoord in de volgende blog.