Ik ben gisteren op Mauritius aangekomen en dit keer hoefde ik maar een half uurtje te vliegen, namelijk vanaf het naburige eiland Reunion. Ik was hier op vakantie met mijn gezin. Reunion is iets groter dan Mauritius maar is in tegenstelling tot Mauritius een actief vulkanisch eiland. Elk jaar stroomt er lava uit de vulkaan waardoor het eiland groeit. Tegelijkertijd zorgt erosie er voor dat het eiland weer kleiner wordt. 8 miljoen jaar geleden lag Mauritius op de plek waar nu Reunion ligt en ontstond op die plek het eiland Mauritius. Omdat de aardkorst langzaam beweegt (in noordoostelijke richting) en de actieve hotspot (zwakke plek waar vanuit de diepte lava omhoog stroomt) op zijn plaats blijft ontstaat er een keten van vulkanische eilanden met verschillende ouderdom. Ze zijn steeds ouder naarmate ze verder van de actieve hotspot liggen.
De eilanden van Hawaii en de Galapagos-eilanden zijn andere voorbeelden van hotspot-vulkanische eilanden. Het ontstaan van eilanden en weer verdwijnen van eilanden spelen een belangrijke rol bij de evolutie van planten- en dierensoorten. Als plotseling een eiland midden in de oceaan ontstaat wordt het langzaam bevolkt door dieren (en planten). Door uiteraard dieren die kunnen vliegen (vogels, vleermuizen, insecten) maar ook reptielen. Zij reizen vaak op kokos-noten of hout mee naar nieuwe eilanden en kunnen wel een paar weken zonder zoet water. Je treft er dan ook geen land-zoogdieren aan en zon eiland is eigenlijk best een paradijs zo zonder roofdieren. Uit DNA-onderzoek is gebleken dat de dodo een Nicobare-duif was die op het eiland kwam aangevolgen en verder is ge-evolueerd tot dodo. Hij hoefde immers niet weg te vliegen voor vijanden. Het was voor de vogel veel strategischer om dikker en groter te worden om in tijden van droogte en voedselschaarste te kunnen overleven. De dodo verloor zijn vliegvermogen en werd een grote loopvogel. Dit maakte hem wel heel kwetsbaar toen de mens 400 jaar geleden op Mauritius kwam en allerlei dieren zoals ratten, apen en wilde zwijnen gewild en ongewild mee naar het eiland namen. Binnen 100 jaar was de dodo van de aardbodem verdwijnen. Net zoals 20 andere gewervelden diersoorten op Mauritius overigens.
De dodo kwam alleen op Mauritius voor. Rodrigues, een eiland op ongeveer 600 km van Mauritius kende een familiegenoot van de dodo, Rodrigues Solitaire genoemd en ook uitgestorven. Reunion heeft vermoedelijk nooit een dodo-achtige loopvogel gehad. Er zijn namelijk geen botten gevonden en er zijn ook geen beschrijvingen van scheepslieden die enige aanwijzingen geven. Echter, Reunion wil wel graag een dodo hebben en dat blijkt zelfs op straat. Op elke café-muur staat een dodo geschilderd. Het locale bier is namelijk dodo-bier. "Le dodo le la!", staat er dan bij. Overigens best lekker bier. Waarom heeft Mauritius geen dodo-bier ? En overal zijn dodo-souvenirs te koop. Ik moest hier natuurlijk meer van weten. Bijna iedereen die ik over de dodo vroeg, denkt dat Reunion er n heeft gehad. Wat mij betreft heeft Reunion de dodo gewoon gestolen van Mauritius! Gelukkig is het natuurhistorisch museum van Reunion er duidelijk in, de dodo van Reunion was een witte Ibis die niet kon vliegen. Hij lijkt nog niet eens op de dodo.
Vandaag komt de rest van het dodo-team aan. Kenneth is ze nu van het vliegveld aan het halen. Het gaat beginnen! Naast meewerken aan de opgraving de komende 2 weken ga ik verder met mijn hydrologisch onderzoek. Water speelt een sleutelrol bij het ontstaan van het massagraf dat vermoedelijk door een extreme klimaatverandering (droogte) 4000 jaar geleden is ontstaan. Ik ga vanmiddag mijn grondwater-sensoren uitlezen die voor mij nu al 3 jaar elk uur de grondwaterstand hebben gemeten. De gegevens worden in de sensor opgeslagen. Ook zal ik nieuwe grondwater-sensoren plaatsen in 2 oude vulkaankraters om te bepalen hoe het waterpeil fluctueert als gevolg van regen en verdamping. Deze kraters bevatten een belangrijk archief van klimaatveranderingen in de vorm van stuifmeelkorrels. De UVA doet daar onderzoek naar en zij zullen er de komende weken meer over vertellen. Tijdens het bezoek van de Beagle aan Mauritius afgelopen april, hebben Kenneth en ik samen met Dirk Draulans als voorbereiding een prikstok-meting in de krater uitgevoerd om te bepalen hoe dik het veen in de krater is. Met onze 20 m lange prikstok bereikten we niet eens de bodem van de krater. Een uitzonderlijk dik veenpakket dus dat waarschijnlijk meer dan 50.000 jaar aan stuifmeelkorrels en daardoor klimaatgegevens bevat.
Beelden van deze prikstokmeting zijn overigens nog op de VPRO-Beagle-website te zien .