Drie pas gepromoveerde Naturalis-onderzoekers hebben via het NWO Talentprogramma een Veni-subsidie ontvangen om hun wetenschappelijke carrière een kickstart te geven. Het geeft de wetenschappers de kans om de komende drie jaar hun ideeën verder te ontwikkelen op het gebied van kruiden die houtachtig worden, modelleringstechnieken voor planten en bestuivers, en het oog-hersensysteem bij spinnen.
Jongetalenten
De drie jonge talenten zijn Kasper Hendriks, Leon Marshall en Andres Rivera-Quiroz. Alle drie hebben ze met succes hun PhD's verdedigd en zijn nu klaar voor de volgende stap in hun wetenschappelijke carrière. Die stap wordt ondersteund door een financiële ondersteuning van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), de nationale wetenschapsfinancier van Nederland.
Wanneer kruidenverhouten
Hoe zijn houtachtige planten ontstaan? En waarom? Een lastige vraag, zonder een eenduidig antwoord. In de geschiedenis van planten komt het ontstaan van hout wel 700 keer onafhankelijk van elkaar voor, een voorbeeld van convergente evolutie. Het vormt een complexe evolutionaire puzzel, waar onderzoeker Hendriks de komende vier jaar zijn hoofd over zal buigen.
Toekomstbestendigevoedselproductie
Om dit te doen, zal Hendriks zich richten op de mosterdfamilie, bekend van onder andere broccoli, radijs en rucola. Hij hoopt te ontrafelen waar, wanneer en waarom houtvorming in de mosterdfamilie is ontstaan. "Hout worden is een mogelijke aanpassing van planten aan droogte," zegt Hendriks. "En zoals we uit het nieuws weten, wordt extreme hitte een steeds groter probleem." Het aanpassen van voedselgewassen aan een warmer klimaat zou een oplossing kunnen zijn om de voedselproductie toekomstbestendig te maken. "Hiervoor moeten we echter eerst zeker weten of deze gedachtegang over waarom kruiden houtachtig worden klopt. Daar hoop ik achter te komen."
Voorspellen van interacties tussen soorten in tijd en ruimte
Alle soorten zijn met elkaar verbonden. Hoe meer interacties een soortennetwerk heeft, hoe gezonder en stabieler onze ecosystemen zijn. Eén manier om deze ingewikkelde netwerken te bestuderen is het gebruik van statistische modellen. Dit is wat onderzoeker Leon Marshall doet. Hij gebruikt deze modellen om te voorspellen waar bepaalde soorten nu voorkomen en zouden kunnen voorkomen als het milieu of het klimaat verandert. Zijn aankomende onderzoek gaat nog een stap verder.
Beterbeschermen
"Interacties tussen soorten maken zelden deel uit van deze voorspellingsmodellen," legt Marshall uit, "terwijl ze een cruciale component zijn om biodiversiteitspatronen te begrijpen." Een van de belangrijkste en bekendste interacties is die tussen bloemen en bestuivers. Marshall hoopt deze interactie beter te begrijpen door ecologische kennis en nieuwe modelleringstechnieken te combineren om gemeenschappen van bestuivers en planten te voorspellen, waar ze voorkomen en welke verbindingen en netwerken ze vormen. Zowel nu als in de toekomst. "Ik hoop dat als we deze interacties beter begrijpen, we plantensoorten en bestuivers beter kunnen beschermen."
Binnen de hersenen van een achtogige jager
Spinnen hebben hersenen ter grootte van een maanzaad, maar met de capaciteit om informatie van acht ogen te verwerken. De meeste spinnen hebben een relatief slecht gezichtsvermogen, maar sommige hebben een geweldig gezichtsvermogen ontwikkeld en gebruiken hun zicht om actief prooien te vangen. Daarom vormen hun hersenen een interessant model om het oog-hersensysteem te bestuderen. Een complex systeem, waar Andres Rivera-Quiroz meer over hoopt te ontdekken met zijn onderzoek.
Hiervoor duikt hij in de interne anatomie van spinnen met behulp van microCT-scanning. Deze techniek snijdt digitale plakjes van een object om de interne 3D-structuur te bekijken. "Ik zal drie spinnenfamilies met elkaar vergelijken: de springspin, de wolfspin en de ogerspin, die hun gespecialiseerde ogen gebruiken om op hun avondeten te jagen", legt Rivera-Quiroz uit. Hij zal de grootte en structurele complexiteit van de hersenen onderzoeken in relatie tot het vergroten, verkleinen en verliezen van de ogen. "Hoe zijn de hersenen en ogen samen geëvolueerd om dit complexe systeem te vormen?" vraagt Rivera-Quiroz zich af. Zijn antwoord zal inzicht geven in informatieverwerking en de evolutionaire oorsprong van complex gedrag.
Meerinformatie
- De Veni wordt jaarlijks door NWO toegekend. Voor meer informatie over het NWO-Talentprogramma kun je hier terecht.
- Bezoek de profielpagina’s van Kasper Hendriks, Leon Marshall en Andres Rivera-Quiroz voor meer informatie over hun onderzoeksgebieden.
- Lees hier het nieuwsbericht van NWO over alle Veni-toekenningen.