De vlindersoort Cyme reticulata, die op Nieuw-Guinea voorkomt, kent veel verschillende uiterlijke variaties. Na onderzoek bleek dat één van de variaties een andere, nog niet eerder beschreven soort is. Studente Noortje Looijenga (18) van Aeres MBO Ede beschreef deze nieuwe vlindersoort tijdens haar afstudeerstage bij Naturalis. Rob de Vos is collectiebeheerder van de vier miljoen vlinders van Naturalis, en doet onderzoek naar de vlinders van Nieuw-Guinea. Daaronder bevindt zich ook de soort Cyme reticulata, waarvan allerlei variaties in het uiterlijk bestaan. Zijn het vlinders van dezelfde soort die er verschillend uitzien, of toch echt verschillende soorten?
Blij verrast
MBO-studente Noortje Looijenga sloeg aan het puzzelen, en stelde uiteindelijk vast dat de genitaliën van een gedeelte van de vlinders dusdanig anders waren dat het om een aparte soort moest gaan. Die heeft ze beschreven en gepubliceerd in het vakblad Suara Serangga Papua. De soort heet voluit Cyme laeta Looijenga 2021. De naam van de beschrijver staat bij voluit geschreven diersoorten achter de soortnaam; u bent voluit een Homo sapiens Linneaus 1758. De vlinder heet Cyme omdat hij familie is van de al bekende Cyme-soorten. Looijenga: "En laeta is Latijn voor blij, verrast, kleurrijk en contrastrijk. Dit slaat uiteraard op mijn blijdschap bij het vinden van deze nieuwe soort. Ook is de Cyme laeta iets sterker gekleurd dan de zustersoort Cyme reticulata."
Trots
"Noortje Looijenga is een gedreven MBO-studente die door haar passie en doorzettingsvermogen iets heeft bereikt heeft wat normaal gesproken alleen is weggelegd voor professionele onderzoekers of universiteitsstudenten. Dat ze deze stage in de belemmerende coronatijd moest doen is extra bijzonder; het heeft haar er niet van weerhouden het tot een heuse soortbeschrijving te brengen. Dat is een geweldige prestatie!" Afstudeerbegeleider Rob de Vos van Naturalis is, kortom, beretrots.
De naam van het tijdschrift betekent ‘Stem van de Papua insecten’. De hoofdredacteur was een Fransiscaner monnik, Broeder Henk van Mastrigt. "Hij onderhield in Papua een geweldig grote en belangrijke verzameling insecten", vertelt vlinderexpert Rob de Vos. Het blad leek na het overlijden van Van Mastrigt ten dode opgeschreven, maar de Nederlandse stichting Papua Insects Foundation - waar De Vos voorzitter van is - hielp het overeind te houden.
Noortje werkt aande Birdwing-vlinders
Uitgekomen droom
En Looijenga? Die kreeg bergen vol media-aandacht. De lokale media kwamen langs, Vroege Vogels en zelfs het Jeugdjournaal besteedde aandacht aan "haar" vlinder. Na de zomervakantie gaat ze verder met Toegepaste Biologie, aan de Aeres Hogeschool. "Insecten en vooral vlinders zijn altijd al mijn passie geweest. Sinds twee jaar kweek ik zelfs vlinders om meer van ze te leren. Deze stage was dan ook 'a dream come true'. Ik heb enorm van mijn tijd bij Naturalis genoten en ik heb zoveel geleerd! Tijdens mijn HBO-opleiding wil ik mezelf verder ontwikkelen om later hopelijk hetzelfde werk te gaan doen als wat Rob nu doet", vertelt ze.
Meer informatie
- Looijenga's publicatie: The discovery of a sibling species next to Cyme reticulata Felder, 1861 in New Guinea and a review of some allied taxa (Lepidoptera: Erebidae, Arctiinae, Lithosiini)
- Meer over haar afstuderen op de website van Aeres
- Meer over de Papua Insects Foundation