Hogeschool Leiden en Naturalis zetten samen in op een nieuw lectoraat Metagenomics om de relatie tussen biodiversiteit en gezondheid van mens, dier en plant te onderzoeken. Dr. Arjen Speksnijder is aangesteld als lector. Samen met studenten, kennisinstellingen en bedrijven in de regio zal hij zich onder meer gaan richten op nieuwe technieken om razendsnel complexe biologische ecosystemen in kaart te brengen.
De traditionele manier om de biodiversiteit in een gebied in kaart te brengen, is door monsters te nemen en dan alle aanwezige soorten te identificeren en te tellen. Dat is tijdrovend werk, en ook specialistisch: de bioloog die de waterplanten kan onderscheiden, kent niet ook alle soorten insecten die op de bladeren leven, of alle vissen die broeden tussen de stengels. Vandaar dat de klassieke benadering steeds vaker wordt aangevuld met moderne technieken, zoals metagenomics.
Metagenomics is een methode waarbij erfelijk materiaal (DNA/RNA) wordt gebruikt om te bepalen welke organismen aanwezig zijn in een complex biologisch systeem. Deze methode is zo gevoelig dat onderzoekers aan de kleinste beetjes genoeg hebben. In plaats van met een netje vissen te vangen en die te determineren, kan iemand een watermonster nemen en vaststellen van welke vissoorten, insecten, microben en andere organismen er DNA in dat water zit. Deze aanpak is bij uitstek geschikt om minder zichtbare biodiversiteit als schimmels, wormpjes of resten in beeld te krijgen.
Bio Science Park
Chemicus en moleculair bioloog Arjen Speksnijder heeft bij Naturalis de laboratoria opgebouwd en technieken opgezet die zulke onderzoeken kunnen uitvoeren. Vanaf 1 november zal hij als lector Metagenomics aan Hogeschool Leiden beginnen. Hij en zijn collega's en studenten bij Hogeschool Leiden en Naturalis zullen samen met partners op het Leiden Bio Science Park en daarbuiten – met als belangrijke partner het genomicsbedrijf BaseClear - verder gaan met het toepasbaar maken van deze technologie. Belangrijk daarbij is een door experts gecontroleerde biologische collectie als referentie, en die heeft Naturalis.
Het lectoraat Metagenomics wordt ondergebracht in het Leiden Centre for Applied Bioscience (LCAB) van Hogeschool Leiden. In dit kenniscentrum wordt praktijkgericht onderzoek gedaan naar vraagstukken op het gebied van biodiversiteit en gezondheid in de breedste zin. Het LCAB beschikt over kennis en apparatuur om onderzoek uit voeren op het gebied van meten en detecteren in biologische systemen. Met de toevoeging van het lectoraat van Speksnijder is het LCAB met zijn vier lectoraten en vakgroep Bio-Informatica een samenhangend onderzoekscentrum waarbij ieder lectoraat zijn eigen accent kan inbrengen.
Praktijkgericht
Naturalis en de Hogeschool Leiden dragen evenveel bij aan het lectoraat, dat wordt ondersteund dankzij een zogeheten L.INT subsidie van Regieorgaan SIA. SIA is een onderdeel van wetenschapsfinancier NWO en bevordert de kwaliteit en de impact van het onderzoek van hogescholen. Dit doen ze door onderzoek te financieren en de samenwerking tussen hogescholen, het bedrijfsleven en publieke instellingen te stimuleren. Het doel van de L.INT-regeling is om het praktijkgerichte onderzoek van hogescholen met het onderzoek van academische kennisinstituten te verbinden.