Door: Julia Mars
Sybren Hilgen en ik mochten mee met Leona en Acap (spreek uit als 'Adjab') op zoek naar ottersporen. Leona Wai doet voor haar PhD onderzoek naar otters in de Kinabatang rivier en aan de hand van onder andere de sporen probeert ze meer te weten te komen over de populatie in dit gebied. Rondom de Kinabatang is het oerwoud erg gefragmenteerd en bestaat in sommige stukken alleen maar uit een 50 meter brede strook langs de rivier. Het is dus erg belangrijk om erachter te komen wat dat voor invloed heeft op de dieren die hier leven, en daar doen ze in het Danau Girang Field Center (DGFC) veel onderzoek naar. Leona heeft alleen in de drie jaar dat ze hier is nog nooit zelf een otter in levenden lijve gezien, dus we hoopten dat wij wat geluk zouden brengen. Acap is hier een RA en begeleidt onderzoekers en stuntelige studenten zoals wij door het regenwoud en zorgt dat we veilig op plaats van bestemming komen.
Uitslapenis er niet bij
Om half acht moesten we klaarstaan bij het hoofdgebouw. De wekker stond dus ook gewoon om kwart voor 7. Uitslapen is er hier niet bij, want men probeert zoveel mogelijk in de relatieve koelte van de ochtend gedaan te krijgen. Met de boot vertrokken we naar een van de hoefijzermeren in de buurt. Dit meer was ooit een bocht in de rivier, maar door het meanderen van de rivier raakte deze bocht zo ver uitgesleten dat het water uiteindelijk een andere weg vond en dit meer vormde. In deze tijd van het jaar staat het meer niet in verbinding met de rivier en kunnen we dus niet tot op het meer varen. We moesten een stuk over land. En dat was iets anders dan op de goed bijgehouden paden rond het veldstation, we moesten gewoon dwars door de jungle. We hebben geploeterd en geklauterd door modder en oerwoud, lianen en bloedzuigers van ons af slingerend. Laten we zeggen dat we heel blij waren dat we Acap bij ons hadden. Met behulp van een gps, Acaps navigatie skills en zijn machete hebben we de modderige oever van het meer weten te bereiken.
Oppassenvoor krokodillen
Eenmaal bij het meer aangekomen kregen we te horen dat we niet dichter dan een meter bij het water in de buurt mochten komen, want ook hier kunnen krokodillen zitten. Een beetje spannend vond ik dat wel. (Later hoorden we dat er niet zo heel lang geleden iemand een voet is kwijtgeraakt aan een krokodil in een hoefijzermeer hier.) Ook kregen we een spoedcursus verschillende sporen herkennen. Zo herken je de pootafdrukken van een aap aan de vier vingers en duidelijke duim en de afdrukken van een varaan aan de scherpe nagels en het spoor van zijn staart die er tussendoor sleept. Otters hebben ook vijf tenen, maar geen duim zoals apen en ze hebben zwemvliezen tussen hun tenen. Als je goed kijkt, moet je daar ook een lichte afdruk van kunnen zien bij sporen in de modder. Na deze korte les gingen we op pad.
Mooi spoorvan een otter
Het was superinteressant en leuk om aan de sporen te kunnen zien wat voor dieren daar allemaal zo kortgeleden geweest zijn. We zijn een hoop verschillende sporen tegen gekomen. Naast apen- en hagedissensporen vonden we ook stukken oever omgewoeld door baardzwijnen en zagen we een pootafdruk van een civetkat. En toen eindelijk, na een hoop valse alarmen, vond Leona een mooi spoor van een otter die richting het water ging. We hebben geholpen me het opmeten van de sporen en met het meten van de afstand tot het water en tot het bos. Deze gegevens neemt Leona allemaal mee in haar onderzoek. Toen we daarmee klaar waren hebben we nog anderhalf uur rond het meer gelopen, maar helaas niet meer sporen gevonden. Het was wel heel erg gezellig en een van de leukste workshops die ik gedaan heb. Leona kan heel enthousiast vertellen en wilde al onze vragen graag beantwoorden.
Bijzondereontmoeting
Helaas brachten wij geen geluk en hebben we tijdens onze tocht deze ochtend geen otters gezien. Maar terwijl wij naar de oever tuurden in de hoop wat te vinden heeft een ander groepje wel een bijzondere ontmoeting gehad met een otter! Ze hebben dit zelfs vast weten te leggen op film. Na goed bestuderen van Leona en andere otter-experts bleek dit een zeer zeldzame otter te zijn. De otter op film is een Sumatraanse otter, en die zijn al tijden niet meer in dit gebied gezien! Dat is dus een hele speciale vondst en terug in het veldstation was dat het nieuwtje van de dag. Om in een versnipperd natuurgebied als dit een diersoort tegen te komen waarvan men dacht dat die daar niet meer voorkomt is erg bijzonder, en geeft een sprankje hoop voor het conserveren van de biodiversiteit in dit gebied. En dat is iets waar we met zijn allen ons best voor moeten doen.
Zoals waarschijnlijk al genoemd is in eerdere blogs hebben wij onze reis naar het DGFC eerder moeten afbreken. Daarom hebben we helaas niet het hele lesprogramma af kunnen maken. Desondanks heb ik enorm veel geleerd en genoten van deze bijzondere ervaring en ben ik heel blij dat ik dit mee heb mogen maken. Ik wil daarom iedereen die deze reis mogelijk heeft gemaakt, de docenten, de medewerkers van het DGFC, Naturalis, mijn medestudenten en iedereen die ik nog vergeet heel erg bedanken voor deze onvergetelijke ervaring!
Volgonze verhalen
Je las hier de negende blog over de expeditie naar Borneo van Naturalis Biodiversity Center samen met studenten van de universiteit Leiden. In verband met de veiligheid van de studenten en de wetenschappers is er vanuit Naturalis besloten om de expeditie vroegtijdig af te lassen, in verband met de huidige coronacrisis.
Deze blog is geschreven door biologiestudent Julia Mars.
Heb je vragen aan de expeditieleden? Mail ze naar vincent.merckx@naturalis.nl.