Bioloog Vincent Merckx is benoemd tot bijzonder hoogleraar Biodiversity and Symbiosis aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn werk richt zich op het samenspel tussen planten en schimmels, en de ontwikkeling van technieken om de biodiversiteit sneller te meten en te monitoren.
Planten en schimmelswerken samen
Een plant in het wild staat vrijwel nooit alleen. Rondom de wortels leeft een complex netwerk van verschillende schimmelsoorten. Het merendeel ervan helpt de plant om voedingsstoffen te krijgen. Dat maakt ze essentieel voor onze bossen, het klimaat en het behoud van alle soorten die van planten afhankelijk zijn. Het maakt ze ook buitengewoon de moeite waard om wetenschappelijk onderzoek naar te doen. Dat soort onderzoek doet Vincent Merckx, sinds vandaag bijzonder hoogleraar Biodiversiteit en Symbiose aan de UvA. Hij heeft alleen één groot probleem…
DNA uit de bodem
Het lastige van ondergrondse schimmels is dat schimmeldraden eigenlijk net te klein zijn om met het blote oog te kunnen bestuderen. Ze zitten ook nog eens onder de grond. Merckx probeert de structuur en de functie van deze netwerken daarom aan het licht te brengen met behulp van DNA-technieken. Hij werkt onder meer aan bleke planten zonder bladgroen, die niet aan fotosynthese doen maar hun suikers betrekken van bodemschimmels. Aan de bodemdiversiteit rondom de wortels van orchideeën in Nederlandse natuurgebieden, maar ook aan die rondom Amsterdamse stadsbomen. “Mogelijk kan een gezondere stadsbodem zorgen voor bomen die minder vaak ziek worden”, suggereert Merckx.
Bio-infrastructuur:eDentity
Het werk van Merckx draagt ook bij aan de ontwikkeling van technieken en infrastructuur om de biodiversiteit in kaart te brengen. De moderne DNA-technologie is zo gevoelig dat een klein buisje met aarde of water, of een luchtfilter, al een schat aan informatie op kan leveren over de soorten die ergens aanwezig zijn. De technieken die hij gebruikt voor zijn werk aan bodemschimmels, wil Naturalis breder inzetten voor het in kaart brengen van biodiversiteit in Nederland. Zo bouwen we met het project eDentity dat Merckx leidt, een infrastructuur die biodiversiteitsmonitoring van bodem, water en lucht op landelijk niveau mogelijk zal maken. Merckx: “Die nieuwe blik op de Nederlandse natuur moet uiteindelijk ook leiden tot betere keuzes in natuurbeleid, en daarmee tot versterking van de biodiversiteit.”
Samenwerken metde UvA
Vincent Merckx is al sinds 2019 verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn benoeming tot bijzonder hoogleraar is dan ook een logische volgende stap. “Als wetenschappelijk directeur van Naturalis hecht ik aan goede samenwerkingen - symbioses, als het mag - met alle universiteiten in Nederland. De Universiteit van Amsterdam, met haar sterke focus op biodiversiteit, is daarbij natuurlijk sowieso belangrijk. Als UvA-medewerker ben ik blij dat mijn rol in het onderzoek en onderwijs van deze universiteit alleen maar groter wordt.”
Merckx’ positie is overigens niet uniek: Naturalis Biodiversity Center heeft hoogleraren en promovendi aan vrijwel alle Nederlandse universiteiten. Als landelijk instituut ondersteunen wij hen bij het biodiversiteitsonderzoek en -onderwijs.
Meer over het werkvan prof. dr. Merckx
eDentity: een nationale eDNA-infrastructuur
