Vlinder-experts van Naturalis hebben een vlindersoort vernoemd naar de vorig jaar overleden Naturalis-medewerker Maartje Kijne. Cyme maartjekijneae is een unieke en kleurrijke mot die voorkomt op Nieuw-Guinea.
De basisvan de biologie
Er zijn miljoenen en nog eens miljoenen soorten op de wereld, en elk begrip van wat die soorten zijn, doen en wat ze voor elkaar of voor mensen kunnen betekenen, begint ermee dat die soorten een naam krijgen. Dat is een precisiewerkje dat resulteert in een zogeheten soortbeschrijving: een publicatie in een boek of vakblad, die zorgvuldig uitlegt waarin de nieuwe soort afwijkt van al bekende soorten.
In het vakblad SUGAPA, gespecialiseerd in insecten uit Nieuw-Guinea, hebben drie vlinder-experts zo’n soortbeschrijving gepubliceerd. De nieuwe soort is een kleurrijke mot uit het geslacht Cyme, waar Naturalis al eerder nieuwe soorten van vond. Biologiestudente Lotte Vroomans beschreef tijdens haar stage maar liefst acht nieuwe soorten. Een daarvan was deze, die nu is gepubliceerd.
Vieze plaatjes kijken
Tijdens haar masteronderzoek ging Vroomans niet op expeditie naar Nieuw-Guinea, maar onderzocht ze wél nachtvlinders uit Nieuw-Guinea op Nederlandse bodem, in de collectie van Naturalis Biodiversity Center. Naast het bestuderen van de vleugels en andere uiterlijke kenmerken is het bestuderen van de genitaliën van groot belang. De genitaliën van mannetjes en vrouwtjes vlinders zijn voor elke soort uniek.
Een bijzondere naamgeving
Een van de nieuwe nachtvlindersoorten, met misschien wel het meest opvallende uiterlijk, heeft een minimaal net zo opvallende naam. Vaak worden nieuwe soorten vernoemd naar een uiterlijk kenmerk of naar de plaats waar deze voorkomt, maar in sommige uitzonderlijke gevallen wordt een nieuwe soort vernoemd naar een persoon. De vlinder Cyme maartjekijneae is zo’n uitzondering, vernoemd naar de in 2023 overleden Naturalis-collega Maartje Kijne. Vroomans: “Maartje was educatief contentontwikkelaar bij museum Naturalis en stond bekend om haar energieke en flamboyante persoonlijkheid. De vlinder die naar haar vernoemd is heeft een heel uniek en opvallend uiterlijk en steekt af tegen de andere Cyme-soorten: met name de twee dikke zwarte banden, de pijlvlek en de felrode kleuring van het uiteinde van de voorvleugel maken de vlinder minimaal net zo bijzonder als dat Maartje was.”
Blijvendeerbetoon
Vroomans - inmiddels projectmedewerker bij Naturalis - is trots op de beschrijving: ‘We hopen dat deze naam als een blijvend eerbetoon zal dienen voor Maartjes enorme bijdragen in het inspireren van nieuwe generaties natuurwetenschappers.’
Presentatieover de vlinder
De vlinder-experts
Naturalis-specialisten Lotte Vroomans, Rob de Vos en Mónica Guimarães Cruz schreven de publicatie in SUGAPA. Die is hier te vinden
